In mijn werk als stadsmarinier bij de gemeente Rotterdam ben ik extreme vormen van groepsdynamiek tegen gekomen. Een duidelijk voorbeeld hiervan was een groep Marokkaanse jongeren (12-16 jaar) in Rotterdam-West. Thuis werden de jongeren veelal erg traditioneel opgevoed en woonden ze met een groot gezin in een kleine woning. Juist daarom brachten ze veel tijd op straat door. Daar voelden ze zich als groep de baas en schroomden ze niet om andere buurtbewoners te intimideren, auto’s in brand te steken en zich af te zetten tegen politie en gemeente. Het werd in de groep een soort sport om bij woningen in te breken. Jongens van 12 – 13 jaar oud braken in bij mede-buurtbewoners, hun buren en zelfs bij familieleden. De buit bestond uit niet veel meer dan een IPad, telefoon of wat kleren. Hoe meer inbraken, hoe hoger hun status in de groep werd. Pas toen na grootschalig politieonderzoek de jongeren één voor één letterlijk van hun bed werden gelicht, stopte de inbrakengolf.
POESLIEF
Het waren gewoon kinderen. Als ik één van hen persoonlijk sprak, waren ze poeslief, een beetje onzeker en stilletjes. Maar kwam je ze tegen in groepsverband dan waren het compleet andere jongens. Door de groep voelde ze zich sterk, onaantastbaar en gingen ze over hun eigen grenzen heen. Door deze extreme groepsdynamiek hebben veel van hen nu een strafblad en ondervinden ze hier de rest van hun leven de negatieve gevolgen van. Hun toekomstperspectief is hiermee beperkt.
GEBREK AAN IDENTITEIT
Binnen de gemeente werd vaak gesproken over ‘het gebrek aan perspectief’ bij deze jongeren. Daarom werd er ingezet op de aanpak van schulden, gedragsverandering en toeleiding naar werk. Goede eerste interventies, maar daarmee kom je niet tot de kern van het probleem. Het zijn ook enkel reactieve interventies. De jongere heeft op dat moment al van alles meegemaakt en heeft al het één en ander op zijn kerfstok. Deze jonge jongens hebben, net als vrijwel alle jongeren van die leeftijd, werkelijk geen idee wie ze zelf zijn. Daarmee zijn ze erg vatbaar voor wat de groep op straat doet. Ze gaan mee in de identiteit van de groep en zetten daarmee hun eigen identiteit op de achtergrond. Het gebrek aan perspectief is een gevolg van het gebrek aan eigen identiteit.
NIEUWE INZICHTEN
Als je niet weet wie je zelf bent, weet je ook niet wat je wil of kan. Er zijn genoeg kansen voor élke jongere. Ze gaan naar school, er is jongerenwerk actief, genoeg betaald werk, er zijn buurtcentra, sportgelegenheden, etc. In Nederland, vooral in de grote steden, liggen de kansen voor het oprapen. Maar wie maakt er werkelijk contact met de kern van de jongere? Kijk voorbij het gedrag en zie voor wie de jongere werkelijk is. Een aantal keer namen we een groep jongeren uit Rotterdam-West mee op bivak. Onder leiding van een groep mariniers werden de jongeren een week lang fysiek en mentaal uitgedaagd. Velen waren voor het eerst in hun leven buiten Rotterdam. We ontmoetten in dat bivak super fanatieke en fitte jongens die tot op hun tandvlees gingen op de hindernisbaan of tijdens groepsopdrachten. Ze lieten maximale en positieve inzet zien. We draaiden zo de negatieve (en criminele) groepsdynamiek om naar een positieve groepsdynamiek waarbij andere talenten en vaardigheden bij hen aangesproken werden. Zo leerden ze een onbekend deel van zichzelf kennen. Een ervaring en nieuwe inzichten rijker kwamen ze vol trots weer terug in hun wijk. De interventie was succesvol, echter nog te kort van duur en slechts eenmalig waardoor kans op terugval in oud gedrag groot was.
WIE BEN JE ECHT?
Iedereen heeft unieke vaardigheden, talenten en daarmee de wereld wat te bieden. Het heeft tijd en aandacht nodig om bij jezelf te ontdekken wie je werkelijk bent en wat jouw unieke talenten zijn. Als je daar vanuit huis niet in begeleid en gestimuleerd wordt, is de kans groot dat je gaat dwalen. Het is dan aantrekkelijk om je bij een groep aan te sluiten. Dat geeft je weliswaar een vorm van identiteit (en veiligheid), maar jouw unieke vaardigheden en talenten komen minder naar boven of worden niet aangesproken. Wil je voorkomen dat jongeren zichzelf verliezen in een (negatieve) groeps- en straatdynamiek, zet dan in op het begeleiden van jongeren in het vinden van zichzelf. Dat hoeft echt niet op een zweverige manier. Maar creëer de voorwaarden dat een jongere zichzelf wat beter gaat begrijpen en niet zijn identiteit ophangt aan een groep.
NIET EENVOUDIG
Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Maar start dan op de plekken waar de verleiding van de straat heel groot is en waarvan we weten dat er veel jongeren op straat opgroeien die zoekende zijn. Wees als gemeente proactief, zoek ze op in de wijk en maak contact met de jongeren. Spreek hun taal. Zet tijdig in op het helpen vinden van een eigen identiteit, voordat een rooskleuring toekomstperspectief inderdaad verdwijnt. Dit kost capaciteit, geld en geduld. Maar als een jongere genoeg inzichten over zichzelf heeft en het stuur van zijn eigen leven in handen heeft, voorkom je een hoop dwalingen.
Michiel van der Pols - www.doorbraakcoaching.com
コメント