Op 6 juni 2023 overleed mijn vader.
Mijn vader was een grote man van bijna twee meter lang. Hij was leraar op de MAVO, werd later schooldirecteur en uiteindelijk was hij de directeur van een grote scholengemeenschap. Hij was actief in de gereformeerde kerk, actief in de plaatselijke bibliotheek, was hulp- Sinterklaas op de basisschool en hielp op zijn oude dag nog een aantal mensen in het dorp die wel wat hulp konden gebruiken. Als er één een lintje verdiende, dan was dat mijn vader wel. Dat lintje heeft hij overigens nooit gehad, want daar was hij niet van. Goed doen voor de medemens was ‘normaal’ voor hem.
Mijn ouders zijn jong getrouwd en ik was de derde van vier kinderen. Mijn vader was altijd bezig en daardoor niet veel thuis. Vooral mijn moeder zorgde voor het huishouden en onze opvoeding. Terugkijkend op mijn jeugd en de herinneringen ophalend van mijn vader, komen met name de zomervakanties in mijn gedachten naar boven. Dat waren de schaarse momenten dat hij als vader echt beschikbaar was. Thuis was ik eigenlijk veel met vriendjes bezig, buiten aan het spelen of op mijn kamer. Mijn vader zag ik dan alleen tijdens het eten en dan luisterden we naar alle verhalen van dingen die hij op school meemaakte. Met zijn harde stem en bulderende lach kon hij er uitvoerig over vertellen.
Mijn vader was er één van niet zeuren, maar aanpakken. Hij werkte hard en veel, kon uitvoerig praten, maar emoties en gevoel vond hij lastig. Als kind had hij, net als velen van zijn generatie niet goed geleerd daarmee om te gaan. Hij is in 1947 in Rotterdam geboren. Het was een stad die in puin lag, met bewoners die veel geleden hadden en waarbij de blik op de toekomst gericht was. De kerk en hard werken leken zijn steunpilaren. Dat waren vermoedelijk ook de steunpilaren van zijn ouders. Mijn opa heeft immers tot zelfs na zijn pensioen bij Shell gewerkt en mijn oma is lang actief geweest in de kerk en in de wijk waar mijn grootouders hun hele leven gewoond hebben. Mijn vader had het niet van vreemden.
Als kind hield ik onvoorwaardelijk van mijn vader, maar als hoogsensitieve jongen heb ik ook veel moeite met hem gehad. Er was een afstand tussen hem en mij en onbewust heb ik altijd de behoefte gehad om die afstand te verkleinen. Mijn reactie op mijn vader was dat ik mij niet uitsprak en emoties en gevoelens voor mezelf hield. Dat wat ik aan de buitenwereld liet zien, kwam vaak absoluut niet overeen met hoe ik mij van binnen voelde. Ik voelde daar de ruimte niet voor, het was thuis niet gewoon om dat te doen en daar paste ik mij (onbewust) op aan. Ik deed braaf mijn huiswerk, ging achttien jaar lang met tegenzin mee naar de kerk en bleef verder een beetje uit mijn vaders gezichtsveld. Later met vrienden vond ik mijn uitlaatklep in hard sporten, uitgaan en bierdrinken. Het waren simpelweg manieren om stoom af te blazen en me af te zetten.
Mijn onbewust aangepaste gedrag heb ik lang volgehouden. Veel te lang. Ik paste me aan bij het Korps Mariniers, later bij de gemeente Rotterdam, bij vrienden en in relaties. Ogenschijnlijk kwam ik daar goed mee weg, maar op mijn 37ste liep ik daarin vast. Door de bijzondere ontmoeting met mijn huidige vrouw Linda werd ik mij er bewust van dat ik al die jaren niet oprecht mezelf was geweest. Als volwassen kerel verstopte ik nog altijd die kleine sensitieve jongen in mij. Toen ik mij daar acht jaar geleden bewust van werd, besloot ik het anders te doen en die kleine sensitieve jongen eindelijk wel de ruimte te geven. Mijn leven ging op zijn kop. Een persoonlijke zoektocht en een scheiding volgde, ik nam ontslag bij de gemeente Rotterdam en werd zelfstandig coach.
In die zoektocht heb ik een aantal open gesprekken met mijn vader proberen te voeren om onze relatie te verbeteren en mezelf beter te snappen. Ik had die gesprekken nodig. Hoewel ik veel spannende dingen heb gedaan, was dit misschien voor mij wel het moeilijkste en spannendste in mijn leven om te doen. Ik was dan wel groot en volwassen geworden, maar in de gesprekken met mijn vader voelde ik mij altijd weer die kleine sensitieve jongen die bang was om zichzelf uit te spreken naar zijn grote wijze vader. Om die gesprekken te kunnen voeren, moest ik alsnog door mijn eigen angsten van afwijzing en onbegrip heen die mij destijds als kind bewogen hadden om mijn mond te houden en me aan te passen. Ik ben uiteindelijk door die angsten heengegaan en heb die gesprekken met hem gevoerd. Hoewel ik het moeilijk vond om mezelf te uiten, zag ik diezelfde moeite bij mijn vader. Door die gesprekken is uiteindelijk dat onderlinge onbegrip niet geheel weggenomen, maar gebeurde er wel iets in mij. Ik voelde me na elk gesprek opgelucht en kreeg steeds minder moeite om mezelf te uiten. Niet alleen naar mijn vader toe, maar naar iedereen. Die gesprekken voerde ik dus niet zozeer om de band tussen mijn vader en mij te verbeteren, maar meer om mezelf te bevrijden van de blokkade die ik mezelf onbewust had opgelegd.
In een periode van een jaar of vijf heb ik meerdere gesprekken met mijn vader gehad, maar ook botsingen, meningsverschillen en periodes van totale radiostilte. Voor mij bleek dit allemaal nodig te zijn om die blokkade in mij af te breken. Ik ben wel in de valkuil getrapt om diep van binnen stiekem de wens te hebben mijn vader te veranderen, hem wakker te schudden en zijn blokkade weg te nemen. Ik werd er boos om, verdrietig en teleurgesteld van dat mijn vader niet veranderde en de verbinding die ik als kind miste niet alsnog gemaakt werd. Maar uiteindelijk, niet lang voor zijn dood, besefte ik me dat dit helemaal niet mijn rol is. Hij is wie hij is en ik ben wie ik ben. Hij heeft zijn pad, ik heb de mijne.
Boosheid maakte zo ruimte voor berusting en acceptatie. Veroordeling maakte ruimte voor compassie. Ik kon mijn gesloten houding naar hem loslaten en opengaan. Op zijn laatste verjaardag heb ik hem een brief gegeven waarin ik op mijn manier die berusting, acceptatie en compassie naar hem verwoordde. In mijn boosheid heb ik destijds dingen tegen hem gezegd die mij nog dwarszaten en ik recht wilde zetten. Hij was dankbaar voor de brief en schreef me er eentje terug. Een wederzijds respect werd naar elkaar uitgesproken, waarmee voor mij de cirkel, na een hele lange reis, rond werd gemaakt.
Slechts anderhalve maand later blies mijn vader, in het bijzijn van mijn moeder, broer, zussen en mijzelf, zijn laatste adem uit. Er is verdriet en hij zal gemist geworden. Op mijn levenspad was mijn vader een belangrijke leermeester. Het was misschien niet altijd in de vorm die ik als kind het liefste had gezien, maar het was precies goed en ook precies de bedoeling. Mede dankzij hem ben ik de man geworden die ik vandaag ben. Ik ben oprecht dankbaar voor de rijke levenslessen die ik door hem geleerd heb.
Michiel
Zoon van Piet-Jan van der Pols
In een doorbraaksessie onderzoeken we hoe jij gereageerd hebt op jouw ouders, de familiedynamiek en de context waarin je opgroeide. Ben je in je kracht en eigen identiteit gekomen óf ben je onbewust van jezelf verwijderd geraakt? Door hier bewustwording op te krijgen, kunnen blokkades vanuit je jeugd in je dagelijkse leven doorbroken en geheeld worden. Een levensveranderend proces.