“Natuurlijk ga ik die psychologe niet zeggen dat de PTSS door mijn jeugd komt! Straks verlies ik al mijn rechten en hulp, omdat ik door de politie zelf verantwoordelijk wordt gehouden voor mijn PTSS”.
Dit zegt Peter (53), een grote kerel die al heel zijn werkende leven politieman is. Het afgelopen jaar zat hij ziek thuis met PTSS. Hij doet op eigen kosten een doorbraaksessie bij mij, omdat hij geen goede klik heeft met de aangewezen psychologe én omdat hij zich onveilig voelt om alles met haar te bespreken. Hij wil van zijn gevoel van onmacht en onrecht af! Dit maakt hem boos en hij slaapt er al maanden slecht van. In de doorbraaksessie vertelt Peter openhartig over zijn jeugd, de scheiding tussen zijn ouders en de emotionele en fysieke mishandeling door zijn vader. Een heftige jeugd waarin Peter zich vaak onveilig heeft gevoeld.
Peter is destijds politieman geworden, omdat hij wilde bijdragen het onrecht te bestrijden dat hij in zijn jeugd zelf veel ervaren heeft. Jarenlang werkt hij in de noodhulp en maakt hij van alles mee in de probleemwijken van een grote stad. Meerdere malen in zijn carrière kruipt hij door het oog van de naald tijdens vecht- en schietpartijen, maar altijd komt hij er zonder (fysieke) kleerscheuren vanaf. Hij weet zich jarenlang, ondanks het stressvolle werk, staande te houden. Dit verandert als hij een nieuwe leidinggevende krijgt waar hij geen klik mee heeft. Die man is volgens Peter meer bezig met zijn carrière, dan met het wijkteam. Hierdoor voelt Peter zich niet gezien of gesteund. Automatisch is hij toen in oud gedrag vervallen. Net zoals vroeger thuis, waar hij zich óók onveilig voelde, houdt hij weer zijn mond, sluit hij zich af en beschermt hij zijn gevoel. Zijn problemen probeert hij zelf op te lossen.
Dit gaat een paar jaar ogenschijnlijk goed, maar na een onterechte beschuldiging van zijn leidinggevende loopt Peter zijn (emotionele) emmer over. Hij kan niet meer. Het gevoel van onrecht en onmacht dat hem al zijn hele leven dwarszit, komt er allemaal uit. Gevolg is dat Peter ziek thuis komt te zitten en psychologische hulp toegewezen krijgt. Om de juiste hulp te krijgen, moest Peter zich voor zijn gevoel continu verantwoorden waarom hij ziek is geworden. Door de manier waarop dat gebeurde, voelde hij zich absoluut niet veilig. Gesprekken leken wel op een kruisverhoor, hij moest bewijs aanleveren dat hij inderdaad bij bepaalde grote incidenten op het werk aanwezig was geweest en de verslaglegging van deze gesprekken werd niet met hem gedeeld. Hoewel Peter wel openstaat voor hulp, voelt hij zich niet veilig genoeg om alles in het voortraject van de hulp met zijn werkgever te bespreken.
Hij is ook afhankelijk van zijn inkomen. Door een recente scheiding heeft hij flinke kosten gemaakt en het dagelijkse leven is met een co-ouderschap erg duur geworden. Peter is dus erg gereserveerd in wat hij deelt op zijn werk en uiteindelijk ook met de aangewezen psychologe. Hij voelt zich niet gezien, onveilig en maakt zich zorgen over zijn inkomen. Om met zijn gevoelens van onrecht en onmacht om te kunnen gaan, zal Peter deze gevoelens niet moeten wegstoppen zoals hij altijd deed, maar juist moeten aankijken. Waar hij de neiging had altijd te doen wat van hem gevraagd wordt, niet te klagen, geen weerstand te bieden en zichzelf weg te cijferen, mag hij zich nu gaan uiten, zijn gevoel laten spreken en zijn eigen behoeftes serieus nemen. Hiermee doorbreekt hij niet alleen het patroon van de afgelopen paar jaar bij zijn nieuwe leidinggevende, maar een patroon dat hij heel zijn leven al onbewust bij zich draagt.
Dit gedrag beschermde hem wellicht in zijn onveilige jeugd, maar in zijn volwassen leven heeft hij zichzelf met dit gedrag enorm tekort gedaan. Peter heeft hiermee zelf de sleutel naar het herstel van zijn PTSS-klachten in handen. Een psycholoog, een therapeut of in dit geval ik als doorbraakcoach kan hem helpen die sleutel te vinden en te gebruiken. Om die hulp te kunnen bieden, is het belangrijk naar het hele levensverhaal van Peter te kijken, niet alleen naar zijn werkcarrière. Om zijn levensverhaal te kunnen delen, moet Peter zich uiteraard veilig, begrepen en gezien voelen. Kloppen die randvoorwaarden niet, zal die hulp nooit volledig zijn en zal Peter de sleutel naar herstel nooit vinden. Peter voelde zich niet veilig in zijn jeugd, niet veilig bij zijn leidinggevende en niet veilig in het voortraject om de juiste hulp te krijgen. Elke keer weer werd hij getriggerd op zijn oude pijn van onrecht en onmacht.
Ook bij de aangewezen psychologe voelde Peter zich niet veilig en begrepen. Ten eerste had de jonge psychologe volgens Peter vijf gesprekken nodig om te begrijpen wat zijn werk precies inhield. Daarnaast had Peter het gevoel dat er in het voortraject gezocht werd naar wie er schuldig is aan zijn PTSS. Kwam het door zijn werk of door Peter zelf? Als Peter zelf verantwoordelijk was, zou hij, aldus Peter, geen aanspraak kunnen maken op vergoeding en hulp vanuit de politie. Mogelijk zou het zelfs zijn baan kosten, terwijl hij zo afhankelijk is van zijn salaris! Zo voelde Peter dus absoluut niet de ruimte om open en eerlijk over zijn leven en zijn onveilige jeugd te zijn. Want stel je voor dat hijzelf verantwoordelijk voor zijn PTSS werd gehouden?! De dieperliggende oorzaak van zijn PTSS werd dus niet gevonden, de hulp was ontoereikend en Peter zijn klachten bleven.
Wat mij betreft is de schuldvraag totaal irrelevant. Een trouwe diender heeft mentale problemen en moet gewoon goed geholpen worden. Goed voor Peter, goed voor de politieorganisatie, een goed signaal naar álle politiecollega’s én goed voor het werk op straat. De oorzaak van de PTSS is een opeenstapeling van factoren: de onveilige jeugd van Peter, zijn onbewuste reactie als kind hierop, de vele heftige geweldsincidenten op het werk, de onveilige werkomgeving, de politiecultuur en het gebrek aan de juiste opleiding en training op het gebied van het verwerken van stress in het politievak. Zijn emotionele emmer is door dit onveiligheidsgevoel in zijn leven langzaam volgelopen met onverwerkte ervaringen. De onveiligheid die hij voelde bij zijn nieuwe leidinggevende en de onterechte beschuldiging waren de druppels die de emmer deden overlopen. Als Peter geen politieman was geworden, had hij, ondanks zijn onveilige jeugd, waarschijnlijk geen PTSS opgelopen....
Deze casus is één van de vele cases die in het boek 'ik zweer trouw' staat. Samen met acht persoonlijke diepgaande verhalen van veteranen en politiemensen geeft het boek inzicht hoe psychische problemen bij hoog-risico professionals ontstaan, geheeld én voorkomen kunnen worden. Dit boek is geschreven voor iedereen die begaan, werkzaam of betrokken is bij de krijgsmacht, politie, brandweer of ander hoog-risico beroep en het mentale welzijn van de mens in deze sector belangrijk vindt.
Michiel van der Pols - www.doorbraakcoaching.com
Comments