Individueel belang versus groepsbelang

Kamp van Koningsbrugge - aflevering 8

"...ik denk dat ik een einzelgänger ben die mezelf altijd zo goed mogelijk in orde probeert te stellen voordat ik aan de groep kan denken. Dat ik daarmee misschien mijn eigen belang voor de groep plaats, omdat ik geloof dat als ik ikzelf…. [even later] Dat ik mijn eigen belang voordat van de groep stel, zodat ik de groep zo goed mogelijk kan dienen..."

(zie onderstaande clip)

DE ZWAKSTE SCHAKEL

"Is mijn wapen schoon, mijn veldfles gevuld, heb ik voldoende gegeten en gedronken, zijn mijn sokken nog droog, heb ik al mijn spullen bij me, …?"

Dit zijn essentiële vragen voor de militair. Het zijn basisvaardigheden die elke militair onder de knie moet hebben voordat hij in een team kan werken. Vanaf de eerste dag dat een aspirant-militair de poort binnen loopt, wordt het hem duidelijk gemaakt dat hij zijn eigen zaken op orde moet hebben. De ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Niemand wil die zwakste schakel zijn, dus je doet er alles aan om dat niet te zijn. Je zorgt ervoor dat je je zaken op orde hebt. Heb je dat namelijk niet, dan ervaart het team daar meteen de negatieve consequenties van. De fout van de één heeft consequenties voor de rest. Bij defensie gaat het hierbij letterlijk over leven en dood, de belangen en risico’s zijn groot. Dus je zorgt ervoor dat je je zaken op orde hebt, je optimaal inzet en dat je je aan de gemaakte afspraken houdt. Je zorgt goed voor jezelf. Niet enkel uit eigen belang, maar uit (levens-)belang van de groep.

De groepscultuur binnen defensie is heel sterk. Je hebt dezelfde opleiding, moet dezelfde eisen halen, je gaat door dezelfde ellende heen, je kleedt je hetzelfde, je zegt vrijwel hetzelfde en je denkt bijna hetzelfde. Er is veel helderheid en duidelijkheid. Dat is nodig voor een organisatie die extreme dingen moet doen onder extreme omstandigheden. Maar hoeveel ruimte is er in deze wereld voor het individu? Waar ligt bij defensie de grens van ‘goed voor jezelf zorgen’?

DE ZELFBEWUSTE MILTAIR

In mijn coachpraktijk komen o.a. veel (voormalig) militairen. Rode draad van hun hulpvraag is dat ze niet goed weten wie we ze zelf zijn, omdat ze zich jarenlang hebben aangepast aan de groepscultuur binnen defensie. Hun militaire rol hebben ze verward met hun eigen identiteit. Ze hebben altijd gedaan wat van hen verwacht werd, maar ze hebben onvoldoende goed voor zichzelf gezorgd. Ze stelden het groepsbelang voor hun eigen belang. Dit gaat niet over de gevulde veldfles, genoeg eten of droge sokken. Dit gaat over het niet-uitspreken van gevoelens, geen emoties tonen, niet durven zeggen wat je er echt van vindt, onveiligheid in de groep ervaren en over eigen fysieke en mentale grenzen heengaan. Dit soms met het gevolg dat de militair uitvalt met mentaal of fysiek letsel, veel privéproblemen heeft of uitstroomt uit onvrede. Zij waren onvoldoende zelfbewust en hebben op een dieper niveau niet goed voor zichzelf gezorgd.

Kan een zelfbewuste militair dan wel een goede militair zijn? Kan een zelfbewuste militair goed functioneren in een groep? In de uitzending van Kamp van Koningsbrugge kwam dit spanningsveld mooi naar voren (zie clip hierboven). De cursist Jonathan kon zijn zin niet eens afmaken. Hij zal ongeveer gezegd willen hebben dat “door goed voor mezelf te zorgen, kan ik goed voor de groep zorgen”. In de aflevering zie je Jonathan soms even de rust voor zichzelf nemen. Dat heeft hij nodig om zichzelf te blijven en op te laden. Zo blijft hij in balans en kan hij goed met de groep meedoen. Zou hij dat niet doen, zou hij niet trouw zijn aan zijn eigen behoeftes en niet optimaal functioneren. Hij durft authentiek gedrag te laten zien. Kort daarna wordt Jonathan uit de groep gezet.

Voor bij een noodsituatie in een vliegtuig wordt aangegeven dat je eerst je eigen zuurstofmasker moet opdoen voordat je de persoon naast je gaat helpen. Als ouder moet je goed voor jezelf zorgen, zodat je goed voor je kind kan zorgen. Je kan pas oprecht van een ander houden, als je van jezelf houdt. Je kan pas goed leiding aan de ander geven, als je leiding aan jezelf kan geven. Je kan pas trouw zijn aan de groep als je trouw bent aan jezelf?

AUTHENTICITEIT IN DE GROEP

Niet iedereen is geschikt om militair te worden. Met name de eisen om marinier of commando te worden zijn hoog. Daarnaast is niet iedereen geschikt om in een groep te functioneren. Het vraagt om een bepaalde mindset en karaktereigenschappen. Maar in een groep werken, betekent niet dat er een verbod is op authenticiteit. Wat mij betreft is het voor jezelf én voor de groep juist noodzakelijk dat je in hoog-risico organisaties authentiek bent. Zo zorg je goed voor jezelf, ben je in balans en heb je voldoende veerkracht om te kunnen opereren onder extreme omstandigheden. Het betekent ook dat jouw unieke talenten en vaardigheden, jouw ideeën, jouw inbreng optimaal tot zijn recht komen. Bij voorkeur is er een samenwerking in de groep die gebaseerd is op eenieders unieke skill-set.

Om authentiek te kunnen zijn, moet er voldoende veiligheid in de groep gevoeld worden. Maar je moet vooral ook zelf weten wat jouw authentieke gedrag is. Je moet weten wie jezelf bent. Je moet weten wat jij nodig hebt. Van de zeventien of achttienjarige aspirant-militairen kan je bijna niet verwachten dat ze dit al goed van zichzelf weten. De kans dat een jonge militair zichzelf verliest in die groepsdynamiek is vrij groot. Die weet dus niet beter dan zich aan te passen. Komen hun unieke talenten en vaardigheden dan wel voldoende tot hun recht? In hoeverre zijn zij in staat goed voor zichzelf te zorgen? Hoe groot is de kans dat deze militairen uiteindelijk uitvallen of uitstromen?

DE ANGST VAN HET INDIVIDUELE BELANG

Ik snap die spanning tussen het groepsbelang en individueel belang heel goed. In geval van crisis, als de kogels je om de oren vliegen en je verwacht van de militairen dat ze blijven handelen en succesvol zijn, moet je van de militair op aankunnen. Afspraak is afspraak, bevel is bevel. Je hebt elkaar nodig in moeilijke situaties.

“Als ik op mijn fluitje blaas, verwacht ik dat de militair voorwaarts gaat. Als ik gewond ben verwacht ik dat de groep mij in veiligheid brengt. Als er op ons geschoten wordt, verwacht ik dat iedereen doet wat nodig is, ongeacht wat dit betekent voor je eigen veiligheid”.

Deze extreme situaties geven wellicht de verkramping op het idee dat je als militair niet teveel zelfbewust mag zijn? Dat een zelfbewuste militair zijn leven niet wil wagen voor een ander of voor de missie? Is er angst voor een ineffectieve krijgsmacht?

Angst verlamt. Angst maakt alles kapot. Vrijheid en acceptatie geeft ruimte. Maak van militairen echte stevige mannen en vrouwen en geef hen ruimte om te zijn wie ze zijn. Help hen zichzelf écht goed te leren kennen. Maak ze zelfbewust. Leg geen geforceerde identiteit op, maar geef ruimte om ieders unieke talenten, vaardigheden en ideeën naar voren te laten komen. Ga voor authentiek gedrag, benut het volledige menselijke potentieel in de groep. Zorg op deze manier goed voor de militair zodat zij ook goed voor zichzelf kunnen zorgen. Goed voor het individu, goed voor de groep, goed voor de organisatie en goed voor de taakstelling waar militairen voor staan.

Michiel van der Pols - www.doorbraakcoaching.com

Ben jij militair en heb je een hulpvraag? Kijk dan eens op mijn website of op www.afhangen.nu. Daar vind je coaches die zelf militair zijn geweest en heel goed weten in welke wereld jij werkt. Ze zijn er zelf geen onderdeel meer van.

Wil je weten wie jij écht bent? Wil je zelf meer authentiek gedrag kunnen inzetten in jouw team? Kijk dan eens op https://krachtzat.nl/operatie-breekkracht/