Zojuist is bekend geworden dat het toegepaste geweld bij de beëindiging van de treinkaping bij de Punt in 1977 rechtmatig was:
https://www.nu.nl/binnenland/5380361/rechtbank-toegepast-geweld-bij-beeindiging-treinkaping-punt-was-rechtmatig.html
Met stijgende verbazing heb ik de berichten aangaande de rechtszaak over de treinkaping bij De Punt gelezen. Nabestaanden van omgekomen treinkapers die claimen dat de treinkapers geëxecuteerd zijn, mariniers die tegen elkaar getuigen, onduidelijkheid over de geweldsinstructies, etc, etc. Als oud-officier van de Bijzondere Bijstandseenheid (BBE) heeft deze zaak mijn aandacht en merk ik dat ik me er door aangesproken voel.
Ten tijde van deze treinkaping was ik zelf nog niet eens geboren en toen ik jaren later bij de BBE kwam, waren de meeste mariniers van toen allang de dienst uit. Een aantal heb ik nog wel persoonlijk gekend en met diep respect en ontzag luisterden we naar hun verhalen. Het waren verhalen van lang geleden. Die mariniers waren legendes voor ons. Zij hadden hun leven op het spel gezet om anderen te bevrijden. Heel Nederland keek over hun schouders mee toen ze die trein bestormden. Er is op hun geschoten, zij hebben moeten schieten en hebben in de complete chaos van die gijzeling alles op alles gezet om de levens te redden van de ruim 50 mensen die al wekenlang werden vastgehouden. Dáár was het om te doen geweest: de levens redden van de gegijzelden. Dát was het doel! Op hetzelfde moment werd de gijzeling van 105 (!) kinderen in Bovensmilde beëindigd. Dat ging overigens zonder bloedvergieten. De kapers gaven zich op tijd over. Let wel: twee jaar daarvoor hadden Molukkers een trein gekaapt in Wijster. Ondanks dat zij drie gegijzelden om het leven hadden gebracht, overleefden alle treinkapers deze gijzeling, omdat zij zich overgaven. Bij de Punt ging het anders. Daar besloten de kapers zich niet over te geven en het gevecht aan te gaan. Sterker nog, ze hadden zelfs tijdens de bestorming de intentie om gegijzelden om het leven te brengen. Door de mariniers is alles op alles gezet om dat te voorkomen.
Zelf heb ik zeer regelmatig in mijn tijd bij de BBE een scenario van een beëindiging van een treinkaping getraind. De trein bleek altijd weer een bijzonder lastig object. Het ongezien naderen van een trein is enorm complex (vaak staat de trein hoog op het spoor in een wijds terrein) en deuren en ramen zijn vanaf de buitenkant moeilijk te openen. Maar het meest complexe is dat in een trein veel mensen op elkaar zitten in een heel kleine ruimte. Het is dan uiterst moeilijk om daar in te bewegen, terroristen van gegijzelden te onderscheiden, schieten indien nodig en daarbij geen onschuldige slachtoffers te maken. Niet voor niets worden mariniers van de BBE getraind om in dergelijke chaotische omstandigheden te blijven nadenken, rustig te blijven en zeer nauwkeurig te handelen en te schieten. Met elk scenario dat wij destijds op treinen trainde, steeg mijn respect voor de mariniers van toen.
Bij élk argument dat aangedragen wordt door de nabestaanden, de oud-mariniers die tegen getuigen en de mensen die met “van-horen-van”-argumenten komen, kan ik met gemak één of meerdere tegenargumenten zetten. Maar daar is dit betoog niet voor bedoeld. Daar hebben we immers de rechtstaat voor. Onze rechtstaat is zo zuiver dat zelfs deze zaak van ruim 40 jaar geleden ruimte en gelegenheid krijgt. Ik heb het met schaamrood op te kaken aangekeken, maar ik ben blij dat wij in een dergelijke rechtstaat leven die dit mogelijk maakt. Ik ben ook blij dat de rechtstaat van toen ervoor gekozen heeft dergelijke terreur niet te accepteren en ik ben opgelucht dat ook nu het recht weer zegeviert. Maar bovenal ben ik trots op de mariniers van toen die hun leven waagden voor het behoud van onze democratie en de levens van de gegijzelden die helemaal niets met de Molukse zaak te maken hadden. Ik ben trots op de mariniers van toen, maar ook op de mariniers van nu, die dag en nacht klaarstaan om onze rechtsstaat te beschermen en hun leven daarvoor durven te wagen.
Eén vraag blijft voor mij wel overeind? Waarom werd deze rechtszaak nu écht gevoerd? Waarom spreken zelfs een aantal oud-mariniers zich uit tegen wat er toen gebeurd is? Waarom zij? Waarom nu? Wat was hun echte doel? Bijzonder vind ik de rol van oud-marinier Ingo Piepers. Waarom spreekt hij zich nu zo uit?
Hij stelt in de Volkskrant dat “Meer mensen weten dat de instructie om te doden er was. Maar er is een loyaliteit bij het Korps Mariniers – ik noem het angst – die afdwingt: je valt Defensie en je collega’s niet af. Veel mensen hangen hun hele identiteit op aan de militaire organisatie. Wat er fout aan is, is dat je loyaliteit ligt bij je eenheid en niet bij de Grondwet waarvoor je de eed hebt afgelegd.”
Ik heb een zwak voor (oud-)militairen die zich uitspreken. Zelf doe ik dat ook, maar wat zegt deze uitspraak van Ingo over hemzelf? Wat is zijn verhaal?
Welke disbalans zit in hemzelf dat hij nu het podium zoekt en zich uitspreekt tegen zijn collega’s en de rechtstaat van toen?
Als militair is het moeilijk je eigen identiteit te behouden in een wereld waar het groepsbelang voorop staat. Eerder heb ik daar een blog over geschreven. De wellicht onbedoelde waarschuwing naar militairen is terecht: pas op dat je je eigen normen & waarden en je eigen identiteit niet verliest. Blijf jezelf verbazen, wees kritisch, spreek je uit en stel de juiste vragen. Blijf bewust van jezelf, de omgeving waarin je werkt en de taak waarvoor je staat.
Maar mariniers van toen en nu, wees ook trots voor hetgeen je staat! Ik ben in ieder geval énorm trots op de mariniers van ’77 die hun leven hebben gewaagd voor anderen.
Een diepe buiging!
Michiel van der Pols
www.doorbraakcoaching.com
